W malowniczym Giżycku, sercu Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, 10 maja 2025 roku odbyła się ważna konferencja poświęcona ochronie tego unikalnego regionu, pod hasłem „Zostawmy Mazury Czyste”. Wydarzenie zgromadziło ekspertów, samorządowców, działaczy ekologicznych i miłośników przyrody, a także organizacje pozarządowe, naukowców oraz parlamentarzystów. Celem spotkania było zwrócenie uwagi na alarmujący stan czystości wód w regionie Wielkich Jezior Mazurskich i poszukiwanie skutecznych rozwiązań.
Konferencję moderował Cornelius Ochmann – dyrektor Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, a otworzył ją Prezydent Rotary Club Giżycko, Andrzej Jelec, który powitał uczestników i omówił kluczowe problemy związane z zanieczyszczeniem jezior. Głos zabrała również Gubernator Dystryktu 2231, Krystyna Baj-Pawluk, podkreślając wagę inicjatywy.
Podczas sesji referatowych eksperci przedstawili szczegółowe analizy dotyczące źródeł zanieczyszczeń i ich wpływu na ekosystem. Pełnomocnik d/s Ekoportu Rotary Jan Uss zaprezentował aktualny raport środowiskowy przygotowany przez Rotary Club Giżycko przy wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Z raportu wynika, że w sezonie po Wielkich Jeziorach Mazurskich pływa około 15.000 jachtów, co przy średniej liczbie 6 osób na jachcie, daje populację odpowiadającą 90-tysięcznemu miastu. To „miasto” produkuje ogromne ilości nieczystości, które w większości trafiają bezpośrednio do jezior – podkreślał w swoim wystąpieniu.
Program konferencji był intensywny i bogaty w prelekcje. Eksperci z różnych dziedzin przedstawili analizę zagrożeń wynikających z masowej turystyki. Dr hab. inż. Bogdan Wziątek, wiceprzewodniczący Państwowej Rady Gospodarki Wodnej, zwrócił uwagę na szerokie spektrum zagrożeń ekosystemu w Polsce i na Mazurach, związanych z intensywnym ruchem turystycznym. Prof. dr hab. Ryszard Kornijów z Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni skupił się na wpływie nieuregulowanej gospodarki ściekowej na wody.
Podczas konferencji nie zabrakło również prezentacji lokalnych inicjatyw. Agnieszka Kombel-Gawlik – dyrektor Biura Zarządu Stowarzyszenia Wielkie Jeziora Mazurskie 2020 i Magdalena Fuk, prezes Fundacji Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich (FOWJM), przedstawiły działania stowarzyszeń i fundacji na rzecz ochrony wód. Magdalena Fuk opowiadała również o innowacyjnych metodach monitoringu jezior wdrażanych przez FOWJM, w tym o wykorzystaniu autonomicznych boi pomiarowych i dronów w ramach projektów międzynarodowych.
Senator RP Jolanta Piotrowska mówiła o działaniach Parlamentarnego Zespołu ds. Czystości Jezior i o potrzebie unormowania tego nieuporządkowanego zjawiska. W dyskusji wziął także udział senator RP Jerzy Wcisła, przewodniczący Zespołu ds. Dróg Wodnych oraz członek Parlamentarnego Zespołu ds. Czystości Jezior. Parlamentarzyści podkreślali ważność raportu przygotowanego przez Rotary Club Giżycko i potrzebę ustawowych regulacji opróżniania ścieków z jachtów. Podjęli się zainicjować prace nad wypracowaniem rozwiązań prawnych.
Podczas dyskusji podkreślano, że głównym problemem jest nieuregulowana gospodarka ściekowa z jednostek pływających, która prowadzi do poważnego zanieczyszczenia wód. Szacuje się, że dzienna produkcja ścieków przez załogi na łodziach wynosi 1.332 m3. Zwrócono uwagę na niewystarczającą infrastrukturę do odbioru ścieków – zaledwie 13 portów wyposażonych w pompy do odsysania i 44 miejsca do opróżniania toalet chemicznych na 169 portów.
Uczestnicy apelowali o podjęcie konkretnych działań, takich jak: wprowadzenie regulacji prawnych i egzekwowanie obowiązku opróżniania ścieków z jachtów, przy współpracy z samorządami, organizacjami ekologicznymi, firmami czarterowymi i żeglarzami przeprowadzenie kampanii informacyjnej wśród wodniaków, firm czarterowych i zarządców portów. Podkreślano także wagę i wielką potrzebę realizacji inicjatywy RC Giżycko jaką jest budowa wzorcowej mariny „Eko Port Rotary” z ekologiczną infrastrukturą i systemem odbioru ścieków.
Po sesji pytań i odpowiedzi, uczestnicy konferencji mieli okazję do dalszych rozmów podczas rejsu statkiem po giżyckich jeziorach i do obejrzenia lokalnej infrastruktury portowej a także miejsca gdzie powstanie „Eko Port Rotary. Zaraz po rejsie spotkaliśmy się z rotarianami z Litwy, którzy byli na regatach w Giżycku.
Wydarzenie było cenną okazją do wymiany doświadczeń i nawiązania współpracy na rzecz ochrony Mazur. Konferencja „Zostawmy Mazury Czyste!” pokazała, jak ważna jest interdyscyplinarna współpraca i zaangażowanie różnych środowisk w troskę o ekologię. Rotary Club Giżycko, organizując to wydarzenie, włączył się aktywnie w działania na rzecz ochrony dziedzictwa naturalnego Polski. Rotary Club Giżycko planuje kontynuować kampanię na rzecz ochrony Mazur, współpracując z różnymi partnerami i realizując konkretne projekty.
Rotarianie mają nadzieję, że konferencja „Zostawmy Mazury Czyste!” przyczyni się do zwiększenia świadomości ekologicznej i podjęcia realnych kroków w celu ochrony tego unikalnego regionu. Gratulujemy Rotary Club Giżycko organizacji tak ważnego wydarzenia.
Dorota Wcisła, RC Elbląg Centrum
