Gdy po upalnym lecie nadchodził wrzesień 2024 roku, nikt nie przypuszczał, że miesiąc ten upłynie pod znakiem walki z żywiołem, a także jak dramatyczny obrót przybiorą wydarzenia, które mieszkańcom przypomniały niechlubnie słynną Powódź Tysiąclecia z 1997 roku. O ile od tego czasu powódź nawiedzała Jelenią Górę kilkukrotnie, m.in. w 2001 i w 2006 roku, o tyle niespodziewana była skala zniszczeń jaką spowodowała wielka woda na terenie, gdzie nie ma wielkich rzek.
13 września 2024 roku rozpoczęła się czterodniowa ulewa, która nawiedziła południowo-zachodnią Polskę. Miejscami wyrzuciła z siebie 400 litrów wody na m2, czym przekroczyła zdolności infrastruktury wodnej do jej wchłonięcia. Powódź na Dolnym Śląsku uszkodziła ponad 6 tysięcy budynków mieszkalnych, 3,5 tysiąca budynków gospodarczych i 426 obiektów użyteczności publicznej. Jednocześnie największe straty w infrastrukturze miejskiej odnotowano właśnie w Jeleniej Górze.
RC Jelenia Góra nie pozostał bierny w obliczu tego kataklizmu. Kiedy wielka woda zaczęła zalewać ulice Jeleniej Góry, członkowie klubu podjęli wyzwanie udzielania pomocy potrzebującym, a jednocześnie wspierania służb w realizowanych działaniach pomocowych. Rodzaj działań podjętych przez RC Jelenia Góra można podzielić na cztery postaci pomocy humanitarnej, tj. pomoc rzeczową, pomoc techniczną, pomoc finansową oraz pomoc psychologiczną.
Pierwsze godziny walki z żywiołem
W akcję pomocy powodzianom klub włączył się jeszcze przed nadejściem wielkiej fali. Kiedy było już jasne, że nadmiernie intensywne opady deszczu będą faktem, a nie jedynie ponurą prognozą, spontanicznie podjęliśmy się działań przygotowawczych. Członkowie RC Jelenia Góra ramię w ramię z mieszkańcami pakowali worki z piaskiem na terenach zagrożonych zalaniem, czy pomagali w zakupach dla osób starszych. Przygotowanie się na napierającą wodę było właściwie jedynym, co jako klub mogliśmy w tym momencie wykonać. Poziomy wód w Jeleniej Górze, w większości obszarów miasta przekroczyły rekordowe poziomy z 1997 roku, odcinając jednocześnie znaczną część ulic i osiedli od reszty świata.
Pomoc rzeczowa – nadzieja dla mieszkańców
Gdy napierająca woda zaczęła powoli opadać, klub wziął się do intensywnej i zorganizowanej pracy pomocowej. Już 16 września zorganizowaliśmy pierwsze z wielu spotkań roboczych poświęconych wsparciu powodzian. Nie byliśmy wówczas świadomi tego, jak wiele wsparcia potrzeba i jaka skala naszych działań jest niezbędna. Mimo opadającego poziomu wody, sytuacja zmieniała się z godziny na godzinę. Zarząd, we współpracy z członkami klubu, odpowiadając na bieżące potrzeby błyskawicznie ustalał harmonogram działań, a także listy najpotrzebniejszych rzeczy do zakupu.
Tego samego dnia, 16 września, RC Jelenia Góra, we współpracy z władzami Jeleniej Góry otworzył powodziowy punkt pomocy humanitarnej, który działał nieprzerwanie do końca listopada. Codziennie przybywali tam powodzianie, którzy zaopatrywali się w niezbędne dobra pomocowe. Skala pomocy była imponująca i przerosła nasze najśmielsze prognozy. Pomoc rzeczowa trafiła do ponad 1000 rodzin z Kotliny Jeleniogórskiej. Dla powodzian wydano kilkadziesiąt ton darów, w tym wodę pitną, żywność, środki higieniczne, odzież, pieluchy, artykuły dziecięce, sprzęt do sprzątania, rękawice, kalosze, miotły, łopaty, worki na gruz, chemię gospodarczą, środki dezynfekcyjne, karmę dla zwierząt, czy sprzęt AGD.
Jako klub nie ograniczaliśmy się wyłącznie do dystrybucji darów w punkcie pomocy humanitarnej – sami także rozwoziliśmy pomoc do powodzian, docierając do miejsc, gdzie pomoc była najbardziej potrzebna. Wykorzystując siłę własnych mięśni nosiliśmy pralki, lodówki, zmywarki, narożniki, kanapy, krzesła, stoły i inne meble, w których pozyskaniu byliśmy pośrednikami, albo darczyńcami. M.in. dzięki wsparciu Fabryki Mebli DFM sp. z o.o. oraz „Moja Fundacja” kilkadziesiąt rodzin otrzymało nowe meble pokojowe oraz meble do pracy i nauki.
Pomoc techniczna – wielkie sprzątanie i odbudowa
Jednym z najbardziej praktycznych wymiarów pomocy było także udzielanie pomocy technicznej. Wiązało się to z bezpłatnym użyczaniem powodzianom specjalistycznego sprzętu do osuszania zakupionego przez RC Jelenia Góra, tj. pomp wody, nagrzewnic, osuszaczy, wentylatorów, agregatów prądotwórczych, czy ozonatorów. Dla powodzian była to szansa na uratowanie ich dobytku przed postępującymi zniszczeniami spowodowanymi wilgocią. Świadczenie tego rodzaju pomocy jest tym bardziej ważne, biorąc pod uwagę fakt, że nawet pół roku po powodzi wciąż zgłaszają się osoby wypożyczające sprzęt do osuszania budynków. Gdy zabrakło naszego sprzętu, sami wypożyczaliśmy go od profesjonalnych firm i nieodpłatnie użyczaliśmy poszkodowanym. Przy naszym udziale udało się osuszyć kilkaset pomieszczeń.
Gdy woda ustąpiła, członkowie klubu wzięli także udział w wielkim sprzątaniu. Pomagaliśmy nie tylko powodzianom, ale także służbom ratowniczym Państwowej i Ochotniczej Straży Pożarnej. Uczestniczyliśmy m.in. we wspieraniu Miasta Jelenia Góra, Powiatu Karkonoskiego, a także w pracach przy zaporze Pilchowickiej, współpracując z wojskiem, OSP, służbami leśnymi i innymi wolontariuszami.
W kolejnych tygodniach po kataklizmie pomoc skupiła się na projektach odtworzenia zniszczonego wyposażenia pomieszczeń mieszkalnych u rodzin w najtrudniejszej sytuacji, wsparciu strażaków ochotników z OSP, placówek oświatowych oraz domów opieki dla dzieci i osób starszych. Szczególną opieką RC Jelenia Góra otoczył Szkołę Podstawową z Oddziałami Integracyjnymi w Łomnicy. Była to jedna z najbardziej zniszczonych przez żywioł placówek na Dolnym Śląsku. Mimo że uczniowie wrócili do szkoły po miesiącu, zmagali się ze stresem związanym z traumą i brakiem poczucia bezpieczeństwa. Nasz klub ufundował wyposażenie sali terapeutycznej, która od niedawna służy dzieciom o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
Pomoc finansowa – kultura na rzecz powodzian
Nie zapomnieliśmy także o konieczności pozyskiwania funduszy na rzecz powodzian, a jednocześnie podarowania im „chwili wytchnienia”. Już 9 października 2024 roku odbył się pierwszy koncert dobroczynny z udziałem wybitnego włoskiego organisty Ennio Cominettiego. Głównym wydarzeniem tego czasu był z kolei koncert charytatywny „Muzyka dla nadziei”, który odbył się 14 października 2024 r. zorganizowany we współpracy z Filharmonią Dolnośląską, Teatrem im. C.K. Norwida i Jeleniogórskim Centrum Kultury. W trakcie wydarzenia odbyła się licytacja obrazów uznanych i amatorskich artystów jeleniogórskich. Muzyka ma moc jednoczenia ludzi w trudnych chwilach. Te koncerty to nie tylko zbiórka funduszy, ale też moment wytchnienia i nadziei dla tych, którzy w trakcie powodzi stracili tak wiele.
Również z inicjatywy RC Jelenia Góra, przy wsparciu Funduszu Powodziowego Dystryktu 2231, Funduszu Polskich Organizacji Pozarządowych (POP FUND) oraz Polskiego Centrum Pomocy Międzynarodowej (PCPM) powstał program bonów na zakup materiałów remontowych i wyposażenia dla powodzian. W trzech edycjach programu bony o wartości 750 zł każdy otrzymało 90 poszkodowanych rodzin.
Solidarność bez granic
Skuteczność działań RC Jelenia Góra nie byłaby możliwa bez wsparcia zaprzyjaźnionych klubów Rotary z kraju i zagranicy. Bezpośrednie zbiórki pieniężne zorganizowały następujące kluby: RC Biała Podlaska, RC Białystok, RC Częstochowa, RC Kraków-Wyspiański, RC Poznań-Puszczykowo, RC Toruń, RC Warszawa-Józefów, RC Wolsztyn, RC Wrocław-Novum, RC Zamość i Warszawski Klub Rotariański.
Dziękujemy także za hojne wpłaty wielu polskich klubów na Fundusz Powodziowy Dystryktu 2231. Nasz klub był beneficjentem dwóch z trzech grantów powodziowych. Pierwszy grant o wartości 65.000 zł, a drugi o wartości 21.000 zł. Wszystkim klubom z całego serca dziękujemy!
Pomoc płynęła również od zaprzyjaźnionych klubów z Niemiec, tj. RC Celle, RC Görlitz i RC Dreiländereck Oberlausitz. Szczególnie cenne okazały się także wpłaty indywidualne od osób prywatnych, w tym Rotarian.
Reasumując wartość przekazanej przez RC Jelenia Góra pomocy materialnej wyniosła nie bagatelne 700.000 zł. Jest to kwota, która przerosła nasze najśmielsze oczekiwania, ale jednocześnie pokazała, jak wiele działań członkowie klubu musieli podjąć, aby sprostać potrzebom powodzian.
Jesteśmy także wdzięczni zaprzyjaźnionym firmom za darowizny i wsparcie logistyczne w dystrybucji darów. Szczególne podziękowania kierujemy do następujących firm i organizacji: Bank Żywności Olsztyn, Independent Trader S.A., Zakłady Metalowe Ładziński, Kik sp. z o.o. sp. k. Białystok, Państwowa Straż Pożarna Jelenia Góra, OMV Polska sp. z o.o. Oddział Dolny Śląsk, Kupjablko.pl, Ramirent S.A. Oddział Legnica, Kontenery Kulczycki, SDR-IT sp. z o.o., Asap Jelenia Góra, Conecto Broker oraz Atelier Kultury Jaworzno.
Pomoc psychologiczna – wyzwanie na nowe czasy
Akcja RC Jelenia Góra „Pomoc Powodzianom” nie zakończyła się wraz z ustąpieniem wody. Klub rozpoczął program pomocy psychologicznej dla dzieci i młodzieży z rodzin powodzian. 22 lutego 2025 roku odbył się doroczny XXIV Charytatywny Bal RC Jelenia Góra, organizowany we współpracy z Karkonoską Agencją Rozwoju Regionalnego, podczas którego zbierane były fundusze na dalszą pomoc. W trakcie wydarzenia zebrano 59.000 zł na wskazany wcześniej cel, z licytacji darów takich jak m.in. obrazy Ryszarda Tyszkiewicza, Dariusza Milińskiego, pamiątki sportowe, vouchery i zaproszenia, szklane wazy artystyczne ze Studia Borowski, ceramika Bolesławiecka, masajskie rękodzieła, książki, płyty czy maskotki.
Odbudowa po takim żywiole, jakim jest powódź, może trwać nawet latami. Jesteśmy zdeterminowani jako klub, by towarzyszyć poszkodowanym na każdym etapie tej drogi. A to wymaga dalszego zaangażowania i wsparcia z naszej strony. Historia działań RC Jelenia Góra podczas powodzi pokazuje, jak ważne są solidarne współdziałanie oraz skoordynowana i wielowymiarowa pomoc w obliczu kataklizmu. To także dowód na to, że lokalne organizacje, znające specyfikę regionu i potrzeby mieszkańców, mogą skutecznie uzupełniać działania władz lokalnych i służb państwowych.
Raz jeszcze dziękując za wszelkie wsparcie ze strony Koleżanek i Kolegów Rotarian oraz władz Dystryktu 2231, będziemy wdzięczni za dalsze wpłaty środków, które pozwolą nam dalej pomagać powodzianom: Rotary Club Jelenia Góra 60 1910 1048 2403 6021 2304 0005 z dopiskiem „na cele statutowe – powódź”.
Jakub Marcinkowski, Tetiana Kartseva, RC Jelenia Góra
Fot. z arch. RC Jelenia Góra
