„Edukacja jest najpotężniejszą bronią, której można użyć, aby zmienić świat”
Nelson Mandela
W polskim Rotary niewiele mówi się o UNESCO, więc postanowiłem napisać trochę o związkach naszych organizacji. Szczególną okazją do tego jest kolejna Konferencja Rotary-UNESCO która odbyła się w paryskiej siedzibie UNESCO w dniu 24 marca 2018 roku.
Zacznijmy od historii. Już w latach 1942 – 1945, również w wyniku nacisków brytyjskiego Rotary, podczas konferencji alianckich ministrów edukacji powstawała myśl o zorganizowaniu się dla celów edukacji, nauki i kultury, a tym samym by zapobiegać konfliktom takim jak jeszcze wtedy trwający. Ostatecznie UNESCO założono w 1945 roku. Jednym ze współtwórców United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization był Rene Cassin, laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1968 roku, członek założyciel RC Lille.
Obie organizacje – UNESCO i Rotary – są podobne, jako międzynarodowe, apolityczne i mające zbieżne cele. Od 1996 roku stały się partnerami, a w 2012 roku rolę Rotary podniesiono do rangi partnera stowarzyszonego. Dodatkowo istnieje porozumienie umożliwiające bezpośrednie kontakty Dystryktów i Klubów z narodowymi oddziałami UNESCO. Odbyło się już kilka wspólnych konferencji (w 2006, 2008, 2011 i 2015 r.), zawsze z udziałem Prezydentów Rotary International i wysokich przedstawicieli UNESCO, a ich wiodącym tematem było z reguły zabieganie o pokój na świecie.
Kolejna konferencja została zorganizowana właśnie w 2018 roku, a jej przewodnią myślą była idea zrównoważonego rozwoju krajów Organizacji Narodów Zjednoczonych wspierana przez UNESCO i Rotary („United Nations and Sustainable Development, Rotary and UNESCO Making a Difference”). Oto bowiem w 2015 roku kraje zrzeszone w ONZ, podczas siedemdziesiątej Sesji Plenarnej tej organizacji podpisały porozumienie, którego celem jest likwidacja ubóstwa, ochrona Ziemi i zapewnienie pomyślności jej mieszkańcom. Określono 17 dziedzin, które skrótowo opisano następującymi słowami: bieda, głód, zdrowie, edukacja, równouprawnienie, woda, czysta energia, praca i wzrost gospodarczy, innowacyjny przemysł i infrastruktura, nierówności społeczne, zrównoważone miasta i społeczności, odpowiedzialna konsumpcja i produkcja, klimat, życie oceanów, przyroda, pokój i sprawiedliwość i wreszcie współpraca dla osiągnięcia tych celów. Rotary wpisuje się w idee ONZ podkreślając 6 z owych 17 celów i skupiając się na działaniu na rzecz pokoju, walce z chorobami, udostępnianiu czystej wody, bezpieczeństwie matki i dziecka, edukacj i rozwoju ekonomicznym.
Na konferencję przybyło ponad 850 osób z 40 krajów, głównie Rotarianie francuscy i wiele młodzieży z Rotaractu. Spotkanie otworzyli panowie Cyril Noirtin (Przewodniczący Nominat Rady ICC) oraz Magnus Magnusson – Dyrektor UNESCO d/s współpracy ze stowarzyszonymi organizacjami. Wprowadzenie przedstawił pan Serge Gouteyron (przedstawiciel Rotary w UNESCO i były Wiceprezydent RI), poprzedzając ważne i podniosłe przemówienie Prezydenta RI Ian’a Riseley’a.
Dalsze obrady odbywały się w trzech częściach, każda zakończona była dyskusją. Mówcami byli przedstawiciele UNESCO i Rotary. Nie sposób przedstawić tu wszystkich wystąpień, przytoczę jedynie kilka fragmentów, które szczególnie zwróciły moją uwagę.
Budowa pokojowych społeczności (building peaceful societies)
Miejscem wybuchu wielu konfliktów jest Afryka Subsaharyjska. Jedną z prozaicznych przyczyn jest brak wody. Pociąga to za sobą kolejne problemy – brak żywności, pracy, brak więc możliwości utrzymania rodziny, załamanie edukacji (w szczególności dziewcząt) i wreszcie powoduje konflikty zbrojne na tle ekonomicznym czy religijnym. Jako jednak możliwą koegzystencję różnych nacji i wyznań podano przykład Libanu, gdzie około 17 wyznań i różne narodowości żyją zgodnie. We wszystkich wystąpieniach przewijała się rola edukacji jako czynnika wiodącego ku pokojowemu współistnieniu. Tu właśnie alumn działań RI na rzecz pokoju (Rotary Peace) Barbara Santibanez z Chile przytoczyła wymienione na wstępie słowa Nelsona Mandeli. Pewne zakłopotanie wśród prowadzących wprowadziła jedna z członkiń Rotaractu pytając o możliwość zakończenia konfliktu izraelsko- palestyńskiego. Pan Najib Zakka tłumaczył ogólną niemoc, bo przecież ten konflikt trwa 70 lat. Taka odpowiedź była dla zgromadzonej młodzieży nie do przyjęcia. Oni by chcieli już, nie mają tyle czasu! I pewnie mają rację.
Ochrona Ziemi (protect our planet)
Po raz kolejny wspomniano o rozsądnym korzystaniu z zasobów naszej planety, także z wody, której braki są powodem konfliktów, migracji i ludzkich tragedii czego ostatnio doświadcza północna Afryka i Europa. Z wielkim aplauzem sali spotkały się słowa Anny Dalena (Wiceprezydenta Rotaract Europe), który powiedział, że nie ma zagrożeń w przyszłości, one są już teraz i już teraz trzeba im przeciwdziałać.
Zapewnienie godnego życia (ensure a dignified life)
W tej części konferencji mówiono o właściwym, zrównoważonym rozwoju ekonomicznym, o pracy dla młodych i wreszcie walce z rozmaitymi chorobami gnębiącymi ludzkość. Dobrym zamknięciem tego tematu było wystąpienie Eda Futa (byłego Sekretarza Generalnego RI) na temat choroby Heinego-Medina, której już tylko nieliczne przypadki odnotowuje się w świecie, wskazujące jak wiele można osiągnąć dzięki współpracy rozmaitych organizacji. Gdyby nie wspólne działania trwające od 1985 roku, obecnie byłoby 16 milionów nowych zachorowań.
Jednym z celów Rotary International i UNESCO jest praca na rzecz pokoju, porozumienia między narodami, wzajemne poznawanie się i współistnienie w zrozumieniu i szacunku. To właśnie było powodem naszej obecności na konferencji. Naszej czyli PDG Jana Wrany (RC Kraków Wawel), Anny Kaczmarczyk (RC Zamość Ordynacki) i mojej. Mieliśmy okazję spotkać wielu szacownych Rotarian, Gubernatorów francuskich dystryktów, między innymi Rotarian: Małgorzatę Szyc (Przewodnicząca ICC Francja-Polska), Yvonne Kochanska- Longuet (Prezydent RC Paris Montmartre) czy Bernarda Baranovsky (Koordynator ICC we Francji). To właśnie Małgorzata była naszym Cicero poznając nas z osobistościami francuskiego Rotary. Propagowaliśmy bowiem kolejny związek Rotary i UNESCO. Jest to inicjatywa włoskiego RC Urbino, powodująca spotkania Klubów z miast wpisanych na listę UNESCO. Co dwa lata spotkania te są okazją do zdobycia wiedzy o niełatwym bycie miast zabytkowych, ale też do wymiany rozmaitych rotariańskich doświadczeń, nawiązywania znajomości klubowych czy osobistych i w końcu też do wartościowo i zawsze przyjemnie spędzonego czasu.
Taka konferencja odbędzie się w Zamościu w kwietniu 2019 roku, a jej tematem będzie „Synergia w architekturze miast listy UNESCO” („Synergy in architecture for UNESCO’S historic cities”). Ten trochę tajemniczy tytuł niech będzie zachętą do wzięcia w niej udziału, a na wszelki wypadek dodam, że konferencja nie jest dla specjalistów tylko dla nas Rotarian zainteresowanych zabytkowymi miejscami. Liczymy oczywiście też na obecność rotariańskich architektów i osób fachowo związanych z zabytkami. Już dzisiaj zapraszamy.
Włodzimierz Bentkowski
RC Zamość Ordynacki
Fot. z arch. RC Zamość Ordynacki
