Wobec obserwowanego w ostatnim czasie niepokojącego wzrostu zaburzeń psychicznych wśród dzieci i młodzieży, w tym samookaleczeń, prób samobójczych, samobójstw i innych problemów psychicznych, jak również wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym, Rotary Club Zamość zorganizował seminarium dotyczące tej jakże ważnej tematyki „Jak rozpoznać, jak pomóc”, które odbyło się 5 marca w Zamojskim Domu Kultury. Seminarium skierowane było do nauczycieli, pedagogów, psychologów oraz wychowawców z Zamościa i powiatu. Uczestniczyło w nim ok. 300 osób.
Wszystko zaczęło się od pomysłu naszej klubowej koleżanki Katarzyny Manachiewicz, która zaraziła nas pomysłem organizacji konferencji lub innego wydarzenia poświęconego problematyce zdrowia psychicznego.
I tak po akceptacji pomysłu przez członków RC Zamość i wstępnym rozeznaniu dotyczącym naszych możliwości postanowiliśmy podjąć się tego zadania.
W organizację zaangażowali się wszyscy rotarianie z RC Zamość, a koordynował działania Prezydent RC Zamość Zbigniew Gumuliński, który poprosił o wsparcie merytoryczne J.M. Rektora Uniwersytetu Medycznego w Lublinie prof. dra. hab. n. med. Wojciecha Załuskę.
Także Gubernator Rotary Polska Dystrykt 2231 Marek Wcisło wyraził wielkie zadowolenie z organizacji wydarzenia przybliżającego problem zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży i obiecał pomoc.
To dzięki Rotary Polska seminarium mogło być transmitowane online i oglądane na żywo, jak również odtwarzane na kanale You Tube
Wielkie podziękowania dla Doroty Wcisła z RC Elbląg Centrum, Przewodniczącej Komitetu Wizerunku Publicznego Dysrykt 2231 za uruchomienie nowego kanału Rotary Polska, który umożliwił transmisję z seminarium do innych klubów Rotary w Polsce.
Uzyskaliśmy również przychylność ze strony magistratu. Miasto Zamość sfinansowało catering dla uczestników seminarium.
Patronat medialny nad wydarzeniem sprawowało Radio Lublin.
Nad programem seminarium zaczęliśmy pracować jeszcze jesienią ubiegłego roku. Prezydent Z. Gumuliński jeździł do Uniwersytetu Medycznego w Lublinie na konsultacje w sprawie programu. Tam rozmawiał m.in. z dr hab. n. med. Marzeną Samardakiewicz z Katedry Psychologii oraz z prof. dr hab. n. med. Hanną Karakułą-Juchnowicz z I Kliniki Psychiatrii, Psychoterapii i Wczesnej Interwencji UM w Lublinie.
W wyniku konsultacji powstał program seminarium, który przewidywał cztery wykłady:
- „Nastolatek 3.0 – Mocne i słabe strony”. – dr hab. n. med. Marzena Samardakiewicz
- „Niesamobójcze okaleczenia ciała” – dr. n. med. Ewelina Drzał oraz dr n. społ. Natalia Kajka
- „Uzależnienia behawioralne młodzieży” – dr n. o zdr. Joanna Milanowska
- „Problem uzależnień młodzieży na Zamojszczyźnie” – mgr Anna Dziuba
Patronat honorowy nad seminarium sprawował Prezydent Miasta Zamość Andrzej Wnuk oraz J. M. Rektor UM w Lublinie, prof. dr hab. n. med. Wojciech Załuska.
Komitet naukowy tworzyły Panie:
prof. dr hab. n. med. Hanna Karakuła- Juchnowicz oraz dr hab. n. med. Marzena Samardakiewicz
Natomiast Komitet organizacyjny, Prezydent RC Zamość Zbigniew Gumuliński i Prezydent Miasta Zamość Andrzej Wnuk
Organizacja seminarium nie byłaby możliwa bez hojności naszych sponsorów.
A byli to: Urząd Miasta Zamość, Rotary Club Wolsztyn, firmy: BUDMAT, Interkres, PANAS TRANSPORT , Euro-Car, Centrum Zdrowia ZACISZE.
Spotkanie poprowadził zamojski dziennikarz Janusz Kawałko, który przywitał wszystkich uczestników , po czym oddał głos Prezydentowi RC Zamość Zbigniewowi Gumulińskiemu, który oficjalnie z wykorzystaniem rotariańskiego dzwonka otworzył seminarium.
Następnie głos zabrał Prezydent Miasta Zamość, który podziękował RC Zamość za zauważenie problemu i organizację seminarium, podziękował za zaproszenie oraz życzył inspirujących rozmów i ciekawych wniosków mających na celu zwiększenie świadomości na temat zagrożeń i profilaktyki zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Tuż po oficjalnych wystąpieniach został wyemitowany film z nagraną wypowiedzią Marka Wcisło, Gubernatora Rotary Polska Dystrykt 2231, który powiedział min., że Rotary International aktywnie włączyła się do programu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, że wszyscy jesteśmy rodzicami, wychowawcami i wszystkim nam powinno leżeć na sercu zdrowie psychiczne najmłodszych. Pan Gubernator życzył udanego spotkania.
Potem obejrzeliśmy ciekawe, merytoryczne wystąpienie Senatora RP, Jerzego Wcisła, Przewodniczącego Parlamentarnego Zespołu ds. Młodzieży. Pan Senator był członkiem w Rotary Club Elbląg Centrum a obecnie jest członkiem honorowym tego klubu. W wystąpieniu powiedział min., iż narasta problem związany z zaburzeniami zdrowia psychicznego młodych ludzi, liczba prób samobójczych i samobójstw. Zajmujemy niechlubne drugie miejsce w Europie pod tym względem. Zaznaczył, że w Polsce jest zbyt mało psychologów w szkołach i jest utrudniona dostępność do poradni psychologicznych, wynikająca min. z obowiązującego prawa.
Senator Jerzy Wcisła powiedział, że trwają prace Parlamentarnego Zespołu ds. Młodzieży i razem z Rzeczniczką Praw Dziecka Moniką Horną-Cieślak dążą do zmiany ustawy umożliwiającej łatwiejszy dostęp do psychologa szkolnego.
Po dwóch wystąpieniach online naszych zacnych gości, przyszedł czas na wystąpienia na żywo.
Pierwszą prelekcję „Nastolatek 3.0”, wygłosiła dr hab. n. med. Marzena Samardakiewicz. która wystąpienie swoje oparła na raporcie Państwowego Instytutu Badawczego NASK. Pokazuje on drastyczne dane dotyczące młodych ludzi w Polsce. I tak np. w 2023 roku było ponad 2 tys. prób samobójczych i 146 samobójstw.
Pani dr zwróciła szczególną uwagę na uzależnienie od internetu, od smartfonów i wynikające z tego zagrożenia, takie jak korzystanie z mediów społecznościowych, wg danych nastolatkowie 4-krotnie przekraczają czas korzystania z tego medium, oglądanie patostreamów, seksing, narażenie na różne formy przemocy ze strony rówieśników. Zaznacza, jak niewystarczająca jest kontrola rodzicielska, jak mała jest świadomość rodziców dotycząca przemocy w internecie. Bardzo ważne jest, abyśmy jako rodzice, wychowawcy starali się zrozumieć świat, w jakim żyją nasze dzieci i wykazywali się uważnością, spostrzegawczością.
Kolejne ciekawe wystąpienie, to temat „Niesamobójcze okaleczenia ciała”. Dr n. med. Ewelina Drzał w imieniu swoim i nieobecnej (chorej dr Natalii Kajki) mówiła o wzrastającej skali tego zjawiska. Jako przyczyny wskazywała środowisko, rodzinę, trudności w radzeniu sobie z emocjami, media społecznościowe, genetykę, zaburzenia psychiczne, substancje psychoaktywne. Mówiła o tym, że są to działania intencjonalne, nie mające na celu popełnienia samobójstwa, ale aby rozładować napięcie, zwrócić na siebie uwagę, przerwać nudę i inne. A jak pomagać? Edukować dzieci, młodzież i rodziców, jak radzić sobie z emocjami, zaspokajać indywidualne potrzeby rozwojowe, edukacyjne, szczerze rozmawiać z młodymi ludźmi, starać się poznać problem, nie oceniać, starać się zrozumieć, okazywać wsparcie, cierpliwość.
Przed przerwą kawową uczestnicy seminarium wysłuchali mini koncertu w wykonaniu zamojskiego muzyka Piotra Stopy, który zagrał Chopina. A po przerwie jako pierwszy zabrał głos Prezydent RC Zamość Zbigniew Gumuliński, który przedstawił ideę Rotary, opowiedział, jak Rotary International z partnerami od lat walczy z Polio. Zapoznał z działaniami naszego klubu (m.in. Ukraina, Stowarzyszenie Krok za krokiem, stypendia) oraz przypomniał o inicjatywie naszego klubu, szczepień dziewczynek w wieku 10-11 lat przeciw wirusowi HPV. Przekazał formy kontaktu z naszym klubem oraz prosił o wsparcie w postaci 1,5 % podatku.
Kolejna prezentacja, którą przygotowała dr n. o zdr. Joanna Milanowska, to „Uzależnienia behawioralne młodzieży”. Jako źródła uzależnień podaje frustracje, podstawy genetyczne, brak innych zainteresowań, utratę kontroli. A od jakich czynności można się uzależnić? Min. od telefonu, gier komputerowych, internetu, mediów społecznościowych, zachowań seksualnych w sieci, pracy, zakupów. A skutki uzależnień to negatywne emocje, syndrom smsowego kciuka, suchego oka, text neck, negatywny wpływ na wiele sfer naszego życia. To tylko niektóre przykłady.
Mgr Anna Dziuba z zamojskiego Sanepidu przedstawiła min. programy profilaktyczne, jakie są realizowane we współpracy z placówkami oświatowo-wychowawczymi w Zamościu.
Np. „Trzymaj formę”, „Czyste powietrze wokół nas”, „Skąd się biorą produkty ekologiczne”. Na koniec swojego wystąpienia zaprezentowała bardzo wymowny film na temat zagrożeń wynikających z korzystania z internetu i rozwoju sztucznej inteligencji.
To krótkie streszczenie czterech wystąpień, to tylko namiastka poruszanych w nich problemów.
Po zakończeniu prezentacji, Prezydent RC Zamość wręczył prelegentkom pamiątkowe dyplomy w podziękowaniu za udział w seminarium.
Seminarium zaszczycił swoja obecnością również Rektor UM w Lublinie, prof. dr hab. n. med. Wojciech Załuska, który podziękował RC Zamość za organizację, za zrozumienie problemu, zaangażowanie i zachęcał do kontynuacji. Rektor mówił także o planach Uniwersytetu Medycznego dotyczących rozwoju psychiatrii w Lublinie, o programach profilaktycznych UM skierowanych do młodzieży z lubelskich szkół średnich i o większej dostępności do specjalistów z dziedziny psychologii i psychiatrii.
Na zakończenie wszyscy uczestnicy seminarium otrzymali zaświadczenia o uczestnictwie.
Mamy nadzieję, iż wydarzenie to przyczyniło się chociaż trochę do lepszego zrozumienia problemów związanych ze zdrowiem psychicznym najmłodszych.
Film podsumowujący konferencję:
Elżbieta Jawor, RC Zamość
