Gdy gaśnie pamięć ludzka, dalej mówią kamienie.
Ks. kard. Stefan Wyszyński
24 września 2021 roku przed budynkiem Szkoły Podstawowej Nr 39 im. Szarych Szeregów w Lublinie 1 odbyła się uroczystość symbolicznego odsłonięcia nagrobka poświęconego hm. Tadeuszowi Kozłowskiemu ps. „Jan” – pierwszemu komendantowi tajnej Chorągwi ZHP Szarych Szeregów w Lublinie (1939-1941), zamordowanemu w Auschwitz 23 września 1941 r. oraz ponownego odsłonięcia pomnika 2 „Szare Szeregi są wśród nas” wzbogaconego o cokół z napisem o treści: W hołdzie Harcerzom Szarych Szeregów, Żołnierzom Armii Krajowej, Członkom Stowarzyszenia Szarych Szeregów Oddział Lublin. Zdarzenie stanowiło zamknięcie obchodów XXX rocznicy powstania Stowarzyszenia Szarych Szeregów, 100. rocznicy powstania Chorągwi Lubelskiej ZHP oraz uczczenie 80. rocznicy tragicznej śmierci hm. Tadeusza Kozłowskiego.
Inicjatorem postawienia cokołu 3 , jak i symbolicznego nagrobka był przewodniczący Oddziału Stowarzyszenia, Stanisław Dąbrowski – czł. RC Lublin Centrum, który zapoznał zebranych z sylwetką komendanta Kozłowskiego 4 . Jak zwykle – dyrekcja szkoły, nauczyciele i młodzież, w tym zuchy i harcerze stanęli na wysokości zadania przygotowując piękną oprawę scenograficzną i wzruszający montaż słowno-muzyczny poświęcony Szarym Szeregom, który zainspirował gości do licznych wystąpień podkreślających walory patriotyczno-wychowawcze przedstawienia. Po części oficjalnej członkom Stowarzyszenia wręczone zostały okolicznościowe Dyplomy XXX-lecia przyznane przez Zarząd Główny, a także okolicznościowe wydawnictwa Chorągwi Lubelskiej wydane z okazji ww. rocznic – przygotowane przez naszego Kolegę Klubowego Stanisława Dąbrowskiego, a sfinansowane przez RC Lublin Centrum i Juliana Maharego. Kończąc spotkanie głos zabrał Dh hm. Stanisław Dąbrowski, który podziękował członkom Zarządu Stowarzyszenia i dyrekcji Szkoły za krótką, ale bardzo owocną współpracę i przekazał pozdrowienia od nieobecnych szaroszeregowców m.in. od red. Leszka Gzelli – uczestnika Powstania Warszawskiego, Past Gubernatora, członka RC Lublin.
Stanisław Dąbrowski, RC Lublin Centrum
Fot. z arch. Stanisława Dąbrowskiego
1 27 września szkoła obchodzi święto Patrona Szkoły: Szarych Szeregów.
2 Pierwsze odsłonięcie pomnika bez cokołu miało miejsce 27.09.2008 r. Cokół, jak i symboliczny nagrobek ufundowali członkowie Stowarzyszenia ze składki celowej.
3 Sam pomnik powstał w 2008 r. z inicjatywy ówczesnej dyrektor szkoły Dh. hm. Grażyny Daniewskiej –wiceprzewodniczącej Oddziału Stowarzyszenia.
4 KOZŁOWSKI Tadeusz Eugeniusz (1904-1941), ps. Jan, por. WP, harcmistrz (1935). Urodzony 1.07.1904 w Lublinie. W ZHP od 1917 r., członek II LDH im. Zawiszy Czarnego przy Gimnazjum im. S. Batorego w Lublinie (1917-21), członek VII LDH im. A. Małkowskiego przy Szkole Kolejowej w Lublinie (1921-23), przyboczny w III KDH przy Państw. Szkole Mierniczej i Drogowej w Kowlu w 1923 r., zastępca i drużynowy IV KDH im. Stefana Czarnieckiego przy Szkole Technicznej w Kowlu (1923-24), drużynowy II KDH im. J.Poniatowskiego przy Szkole Kolejowej w Kowlu (1924-25), członek komendy, skarbnik, przyboczny komendanta Hufca w Kowlu (1925-27). Po uzyskaniudyplomu technika jesienią 1927 r. został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 5 w Krakowie, którą ukończył w stopniu kaprala podchorążego. Jesienią 1928 powrócił do rodzinnego Lublina i podjął pracę, jako technik drogowo-wodny w Zarządzie Miasta. Zastępca komendanta Lubelskiej Chorągwi (1930-32); komendant Hufca Lublin Powiat (1932-33); przyboczny komendanta Lubelskiej Chorągwi; kierownik Wydziału Organizacyjnego KCh (1933-36), p.o. komendanta Lubelskiej Chorągwi (1936), komendant Chorągwi (VI 1936- V 1938). 10 czerwca 1939 mianowany na wypadek wojny Komisarzem Pogotowia Harcerskiego w Lubelskiej Chorągwi ZHP. W sierpniu zmobilizowany do 8. pp. Legionów w Lublinie. Po 9 września ewakuował się z pułkiem w kierunku granicy rumuńskiej; brał udział w bitwie pod Tomaszowem Lubelskim; dostał się do niewoli rosyjskiej, z której uciekł i powrócił do okupowanego przez Niemców Lublina. Pod koniec październik 1939 r. przyjmuje od GKH nominację na komendanta Chorągwi. W dniu 31.03.1941 r. „Jan” otrzymuje wezwanie do Schulzpolizei, gdzie zostaje aresztowany. Po śledztwie w siedzibie gestapo „Pod Zegarem” zostaje osadzony na Zamku Lubelskim. 5 kwietnia 1941 wywieziony do Auschwitz (nr obozowy 14 766). Zagazowany i spalony 23.09.1941 r.
