Program Rotary Hands Across Water zapoczątkowali izraelscy Rotarianie w roku 2006. Rotary Club Hajfa i firma Hi-Teach zainicjowali program, w którym brało dotąd udział ponad 100 szkół, 17 000 uczniów i 100 nauczycieli z 12 krajów. Celem programu jest zaktywizowanie uczniów do poznawania, analizowania i szukania rozwiązań problemów związanych z rosnącym deficytem wody pitnej na świecie.
Młodzież najpierw odwiedza placówki związane gospodarką wodną, żeby zdobyć wiedzę na temat problematyki wodnej. Kolejny etap to sformułowanie problemu badawczego, hipotezy i przeprowadzenie badań, albo wdrożenie praktycznego rozwiązania. Uczniowie pracują metodą projektu na lekcjach przedmiotów przyrodniczych i angielskiego. Przygotowują prezentację multimedialną i plakat ilustrujący ich projekt. Dokumentacja prowadzona jest w języku angielskim.
Od 2020 roku z powodu pandemii program przeniósł się do Internetu. Był to jednocześnie pierwszy rok, w którym dołączyli do niego uczniowie z Polski. Stało się to za sprawą Przewodniczącego ICC Polska – Izrael Szlomo Bronhera i PDG Jerzego Korczyńskiego. W ciągu minionych 3 lat szkolnych w RHAW wzięło udział 13 szkół z Polski.
W kadencji 2022/2023 Izrael przerwał swój udział w RHAW i organizację programu przejął RC Toruń. 25 maja 2023 roku odbyła się międzynarodowa konferencja online z udziałem 5 polskich szkół oraz szkół ze Lwowa i Calvisson. Szkoła specjalna ze Lwowa zaprezentowała swoje eksperymenty z roślinami dowodzące, że bez wody życie jest niemożliwe, a debiutująca w RHAW szkoła z Calvisson przedstawiając globalne problemy związane z wodą szukała sposobów ich rozwiązania.
W dniach 9-10 czerwca 2023 roku odbyła się w Toruniu pierwsza ogólnopolska konferencja podsumowująca tegoroczną edycję programu. Wzięło w niej udział około 40 osób.
Pierwszy dzień przeznaczono głównie na zabawy integracyjne, zwiedzanie z pochodniami Fortu IV (miejsca konferencji) i wieczorne ognisko. Przedtem jednak odbyło się przygotowanie do warsztatów. Utworzono dwie grupy, którym rozdano materiały edukacyjne i podano tematy do dyskusji w dniu następnym.
10 czerwca rozpoczęła się właściwa konferencja. Anna Stawikowska w imieniu Rotary Club Toruń powitała zebranych, następnie wystąpił Prezes Toruńskich Wodociągów i odczytano list Przewodniczącego Rady Miasta Torunia.
Prezentację szkół rozpoczęli uczniowie Zespołu Szkół Mechanicznych nr 1 z Bydgoszczy: Ich celem było opracowanie i wdrażanie planu oszczędzania wody w szkole i zorganizowanie wydarzenia edukacyjnego. Uczniowie naprawili przecieki w szkole i zainstalowali perlatory porównując zużycie wody. Stworzyli ulotkę i zorganizowali warsztaty na temat oszczędzania wody.
Następna grupa reprezentowała I Liceum Ogólnokształcące w Gorzowa Wielkopolskiego. Uczennice postanowiły zbadać poziom wiedzy uczniów swojej szkoły, a następnie podjąć działania edukacyjne. Przeprowadziły w szkole ankietę i w odpowiedzi na jej wyniki stworzyły stronę internetową pod nazwą Nie lej wody, gdzie młodzież znajdzie informacje o najprostszych sposobach oszczędzania wody w domu, może obliczyć zużycie wody i zdobyć różnorodne informacje o wodzie.
Jako trzecia wystąpiła Szkoła Podstawowa nr 1 z Konstancina – Jeziorny. Nauczycielki z tej szkoły już trzeci rok biorą udział w programie RHAW. W tym roku ich uczennice przygotowały przedsięwzięcie Mała retencja w szkole, czyli „Uratuj kropelkę”.
Uczennice oprócz obliczeń matematycznych badały fizyko-chemiczne właściwości wody deszczowej. Badania wykazały, że deszczówka idealnie nadaje się do wykorzystania w ekologicznej uprawie, więc dziewczynki podlewają nią rośliny w szkolnym ogródku.
Kolejna prezentacja również dotyczyła małej retencji. Prezentowali ją uczniowie Szkoły Podstawowej nr 9 ze Świnoujścia. To jedyna grupa, która w całości pracuje już drugi rok i kontynuowała rozpoczęty w ubiegłym roku temat.
Uczniowie przygotowali sadzonki roślin, umieścili w szkolnym ogrodzie skrzynie do hodowli tych roślin i prowadzili pomiar opadów. Okazało się, że hodowane w skrzyniach i podlewane deszczówką rośliny dobrze wzrastają, a uczniowie zaoszczędzili, w zależności od ilości opadów od 240 do 900 litrów wody pitnej.
Ostatnią szkołą prezentującą swój projekt było XIII Liceum Ogólnokształcące z Wrocławia, a właściwie działające tam koło biologiczne „Ameba”. W pracowniach Uniwersytetu Przyrodniczego uczniowie badali efektywność uprawy roślin w hodowli hydroponicznej względem tradycyjnej hodowli w ziemi. Podczas pierwszych dwóch pomiarów cebuli hodowane w wodzie rozwijały się szybciej. Okazało się, że hodowla hydroponiczna jest ergonomiczna i wydajna.
W czasie dyskusji wszyscy uczestnicy mówili o swoich doświadczeniach podczas realizacji projektów, o tym co ich zaciekawiło, zdziwiło, a także o swoich planach na przyszłość. Wypowiedzi młodych uczestników były bardzo mądre i dojrzałe.
Po pierwszej części konferencji wszyscy udali się na przerwę kawową i na sesję plakatową.
Po przerwie rozpoczęła się cześć warsztatowa, czyli „burza mózgów” na tematy zadane poprzedniego dnia. Okazało się, że dyskusje były bardzo wartkie. W grupie rozważającej jak najskuteczniej oszczędzać wodę błyskawicznie zapełniała się kartka z pomysłami, natomiast w grupie zastanawiającej się nad tym jak zmniejszyć ślad wodny toczono ożywioną wymianę poglądów.
Podczas podsumowania młodzież podkreśliła znaczenie rozwiązań nad którymi pracowały szkoły, ale również bardzo silnie wybrzmiał apel o zmniejszenie konsumpcji. Nie tylko wody i żywności, ale również odzieży i wszelkich innych dóbr. Mówiono o potrzebie wykorzystywania szarej wody. Uczniowie zachęcali do konsumpcji produktów lokalnych. Stwierdzili, że opierając swoje poglądy na sprawdzonej wiedzy, trzeba prowadzić kampanie społeczne.
Zamykając konferencję prowadząca Anna Stawikowska stwierdziła, że obserwowanie tak świadomej i dojrzałej młodzieży wspieranej przez pełnych zawodowej pasji nauczycieli pozwala starszemu pokoleniu mieć nadzieję, że jego błędy i zaniedbania wobec naszej planety da się jeszcze naprawić.
Jako wyraz tego uznania wręczono uczniom i nauczycielom dyplomy i nagrody, a dla szkół przekazano podziękowania za udział w programie Rotary Hands Across Water.
Anna Stawikowska, RC Toruń
Fot. z arch. RC Toruń
